Znęcanie się psychiczne niekiedy jest trudne do udowodnienia. Dlaczego? Lżenia, wyszydzania, upokarzania, znieważania, straszenia, gróźb bezprawnych, sprowadzania do mieszkania osób nieakceptowanych przez domowników przecież nie widać.
Strach, poniżanie, wyzwiska, wyśmiewanie czy jakiekolwiek temu zbliżone działania stanowią o tym, iż przemoc psychiczna znalazła swoje miejsce również w danym domu, firmie czy innym miejscu. Ostatnie dwa lata nasiliły ją i stała się powodem wielu rozwodów i ucieczek ofiar z domów, gdzie taka przemoc występowała.
Jak jednak udowodnić, że kat jest katem a ofiara ofiarą? O ile przemoc fizyczna w większości przypadków zostawia ślady o tyle z przemocy psychicznej wyjście i wyleczenie się trwa niekiedy latami. Jak zatem dostrzec to zło? Jak zauważyć, że żyjemy z katem a nie współmałżonkiem/ką? Czy to co się dzieje w domu czy miejscu pracy to już jest przemoc? A może to tylko złudne wyobrażenie?
Faktem jest, ze badania psychologiczne na które kierowane są rodziny podczas spraw rozwodowych pokazują co się w rzeczywistości w rodzinie dzieje. Ukazują kata pomimo jego manipulacji i prób odwrócenia uwagi czy też innych technik przez niego używanych – psycholodzy maja na to swoje sposoby.
Żeby przybliżyć bardziej tą kwestię poniżej postaram się w najprostszy sposób wyjaśnić jak wygląda kwestia przestępstwa, czym ono jest, jakie zachowania mogą być już uznane za taka przemoc i jakie są za to kary.
Przepis art. 207 §1 kk określa przestępstwo znęcania się fizycznego lub psychicznego nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy. Znęcanie się (zarówno fizyczne, jak i psychiczne) może być popełnione zarówno przez działanie, jak i zaniechanie.
Znęcanie się fizyczne może polegać między innymi na biciu, rzucaniu przedmiotami, głodzeniu, odmawianiu pożywienia czy napojów, zmuszaniu do przebywania na zimnie, poleceniu wykonywania upokarzających czynności, wyrzucaniu z domu, wyrywaniu włosów, przypalaniu papierosem.
Znęcanie psychiczne może wchodzić w grę między innymi w przypadku: lżenia, wyszydzania, upokarzania, znieważania, straszenia, gróźb bezprawnych, sprowadzania do mieszkania osób nieakceptowanych przez domowników.
W orzecznictwie przyjmuje się, iż ustawowe określenie „znęca się” oznacza działanie albo zaniechanie, polegające na umyślnym zadawaniu bólu fizycznego lub dotkliwych cierpień moralnych, powtarzającym się w czasie albo jednorazowym, lecz intensywnym i rozciągniętym w czasie.
Pozostawienie w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy oznacza, że pokrzywdzony nie jest zdolny z własnej woli przeciwstawić się znęcaniu i znosi je z obawy przed pogorszeniem swoich dotychczasowych warunków życiowych (np. utrata pracy, środków utrzymania lub mieszkania, rozłąka lub zerwanie współżycia ze sprawcą). Stosunek zależności może istnieć z mocy prawa, umowy, może także wynikać z sytuacji faktycznej, stwarzającej dla sprawcy sposobność znęcania się przy wykorzystywaniu przewagi nad ofiarą, jaką daje łącząca ich więź materialna, osobista lub uczuciowa.
Co to oznacza?
Była żona sprawcy, z faktu dalszego wspólnego zamieszkiwania, uznawana jest za osobę pozostającą z nim w stałym stosunku zależności.
Przestępstwo znęcania stypizowane w art. 207 § 1 kk, polega na fizycznym, czy psychicznym zadawaniu cierpień ofierze, przy czym nie jest konieczne ziszczenie się jakiegokolwiek skutku. Zatem będąc zastraszanym nie musi się groźba zrealizować – wystarczy, że jest powtarzalna w stosunku do drugiej osoby. Sprawcy przemocy wielokrotnie, intensywnie i długotrwale zadają cierpienia psychiczne pokrzywdzonym czyli działają z zamiarem bezpośrednim spowodowania stanu permanentnego zagrożenia i strachu u pokrzywdzonych.
Jeśli w pełni poczytalna, działająca z pełnym rozeznaniem dorosła osoba zadaje cierpienia fizyczne i psychiczne swojej żonie i dzieciom, doskonale zdając sobie sprawę z tego, że robi źle i nic nie stało na przeszkodzie zachowaniu zgodnemu z prawem – to przyjąć należy, że działa ona z zamiarem bezpośrednim, chcąc wyrządzić krzywdę moralną lub fizyczną, dokuczyć, poniżyć, uprzykrzyć wspólne zamieszkiwanie.
Zachowania, które zostały uznane w Sądach za noszące znamiona znęcania to m.in.:
- wszczynanie awantur będąc pod wpływem alkoholu, podczas których sprawca używa wobec pokrzywdzonych słów powszechnie uznawanych za obelżywe,
- niewypuszczanie z mieszkania,
- wyłączanie energii elektrycznej,
- zabranianie korzystania ze sprzętów domowych,
- utrudnianie dostępu do lodówki i znajdującego się tam pożywienia,
- grożenie pozbawieniem życia,
- grożenie pobiciem,
- naruszanie nietykalności cielesnej (w tym powodujących naruszenie czynności narządu ciała na czas poniżej 7 dni),
- stosowanie wobec pokrzywdzonego przemocy fizycznej w postaci szarpania, popychania i ciągnięcia za włosy,
- zakłócanie snu i wypoczynku nocnego
- włączanie i wyłączanie światła z dużą częstotliwością
- wyzywanie słowami powszechnie uznanymi za obelżywe
- uderzanie w różne części ciała,
- chwytanie za szyję,
- ograniczanie swobody osobistej poprzez zamykanie w łazience lub na balkonie,
- wystawianie z mieszkania na korytarz w bieliźnie,
- wysadzanie z samochodu wbrew woli pokrzywdzonej
- kopanie, duszenie, szarpanie za odzież i włosy,
- popychanie,
- wbijanie palców w żebra,
- wykręcanie rąk i ściskanie za ręce,
- niszczenie sprzętu użytku domowego,
- grożenie pozbawieniem życia i podpaleniem,
- rzucanie talerzami w ścianę i sufit,
- utrudnianie wspólnego zamieszkiwania,
- zmienianie zamków w drzwiach,
- straszenie wsypaniem trutki do posiłku,
- rzucanie przedmiotami gospodarstwa domowego w pokrzywdzoną
- zachowywanie się agresywnie,
- poniżanie
- wymuszanie oddawania pieniędzy,
- grożenie podpaleniem
- grożenie sprzedaniem dobytku
- zakłócanie swobodnego pobytu w mieszkaniu,
- kontrolowanie korespondencji telefonicznej pokrzywdzonej
- zabranianie kontaktów ze znajomymi
- popychanie na ścianę i meble
- łapanie rękoma za szyję
- włączanie głośno muzyki,
- celowe i złośliwe zapalanie światła w domu o różnej porze dnia i nocy,
- palenie kosmetyków i ubrań pokrzywdzonej w kominku domowym,
- uzyskiwanie dostępu i zmiana haseł do kont portali społecznościowych,
- trzaskanie drzwiami
- nadmierna kontrola,
- zabranianie mycia włosów,
- niepozwalanie na wyrażanie własnych opinii,
- nakłanianie do oczerniania członków rodziny
- zabieranie i niszczenie przedmiotów osobistych
Przestępstwo znęcania się w typie podstawowym zagrożone jest karą od 3 miesięcy do lat 5 pozbawienia wolności. W przypadku natomiast gdy sprawca znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny, kara wynosi od 6 miesięcy do lat 8 pozbawienia wolności.
Jeżeli znęcanie się połączone jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Udowodnienie przemocy nie jest łatwe ale nie oznacza to, ze nie jest niemożliwe. Potrzebujesz pomocy – napisz do mnie.
www.facebook.com/profile.php?id=100024512494915
Magdalena Nowak – absolwentka Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, kierunek MBA. Studia Podyplomowe Negocjacje i mediacje na Uniwersytet SWPS w Warszawie. Ławnik w Sądzie Rejonowym w Białymstoku w Wydziale Rodzinnym i Nieletnich. Mediator stały wpisany na listę Sądu Okręgowego w Białymstoku. Doradca Sukcesyjny w Wealth Management Services sp. z o.o., Head Of Operations w LegalHut sp. z o.o.
Doświadczenie w zakresie finansów, zarządzania, marketingu, sprzedaży oraz ubezpieczeń. Specjalizuje się w konkretnych dziedzinach: sukcesji, roszczeń bankowych, roszczeń odszkodowawczych, pomocy frankowiczom, bataliach z komornikami, mediacjach, ugodach. Zabezpiecza przyszłość przedsiębiorcy. Sprawy testamentowe oraz spadkowe a także rodzinne. Klienci, których obsługuje, to zarówno firmy, jak i osoby indywidualne. Publikacje w książkach pod redakcją Ilony Adamskiej na łamach wydawnictwa I.D. Media. Członkini Europejskiego Klubu Kobiet Biznesu oraz MBA Business Club WSFiZ. Należy do IPH Białystok oraz ASKBiznes.
