Podczas oficjalnego otwarcia zagórskiego Centrum Kultury „Foresterium”, które odbyło się 12 listopada 2021 r. Burmistrz Zagórza Ernest Nowak w jednym z wywiadów dla mediów użył tytułowej metafory, bardzo trafnie oddającej genezę i główne cele działalności nowej placówki, jak również wizję rozwoju turystyki w Gminie Zagórz.
Nowopowstały obiekt mieści się dawnym foresterium – miejscu przyjmowania gości na terenie byłego, barokowego zespołu klasztorno – zakonnego Karmelitów Bosych w Zagórzu. Godnym podkreślenia jest fakt, iż adaptacja zabytkowych ruin na nowoczesne, multimedialne centrum kultury została zrealizowana z wykorzystaniem funduszy zewnętrznych pozyskanych w ramach aż 7 programów! Zaowocowały one kwotą w wysokości ponad 9 mln zł. przy zaangażowaniu środków własnych gminy na poziomie niespełna 1,6 mln zł. Za sprawą anonsowanej tu inwestycji gmina wchodzi na zupełnie nowy poziom realizacji działań na płaszczyźnie ochrony zabytków. W naszym regionie trudno znaleźć projekty o podobnej skali, gdzie na bazie zabytkowych ruin powstałaby nowoczesna i multimedialna przestrzeń kulturalna. Dawne foresterium we współczesnej odsłonie mieści: sale ekspozycyjno-konferencyjne, pracownie artystyczne, punkt informacji turystycznej, salę projekcyjno-filmową, salę wirtualnej rzeczywistości oraz ekspozycję cyfrowych (animowanych) wersji obrazów m.in.: Suchodolskiego, Kossaka, Chełmońskiego, Grottgera, Brandta o tematyce związanej z Konfederacja Barską. Niewątpliwą atrakcją turystyczną jest również odtworzona zgodnie z osiemnastowiecznymi kanonami architektury kościelnej – cela zakonnika.
Skąd wziął się pomysł na tak wyjątkowe połączenie nowoczesności z tradycją? – Inspiracją dla nowej funkcji dawnego foresterium stał się mój pobyt w Waterloo. Kilka lat temu miałem okazję zobaczyć, jak Belgowie znakomicie wykorzystali historię ostatniej bitwy Napoleona do promocji turystyki. Właśnie wtedy skonkretyzowały się pomysły na promocję naszych lokalnych wątków pierwszego narodowego zrywu niepodległościowego Polaków – Konfederacji Barskiej i wizję rewitalizacji wzgórza klasztornego nie tylko jako atrakcji turystycznej, ale również prężnego ośrodka krzewiącego kulturę i patriotyzm zwłaszcza wśród młodego pokolenia. – wyjaśnia Burmistrz Zagórza Ernest Nowak.
Utworzenie Centrum Kultury w Zagórzu jest inwestycją ważną z punktu widzenia rozwoju gminy nie tylko w wymiarze materialnym, ale co niezwykle istotne w wymiarze edukacyjnym. Jak już wspomniano misję „Foresterium” można traktować, jak nowoczesny most łączący kolejne pokolenia. Dzięki realizacji projektu region zyskał nową przestrzeń, usytuowaną w wyjątkowym otoczeniu. Stwarza ona możliwość realizacji nowatorskich działań w zakresie edukacji i wychowania patriotycznego młodego pokolenia a także kompleksowej ochrony dziedzictwa kulturowego. Z każdym kolejnym dniem funkcjonowania nowoczesny kompleks coraz efektywniej wpływa na sferę kulturową, duchową, jak również podtrzymanie tradycji zarówno tej lokalnej, jak i o zasięgu narodowym.
Uroczystości otwarcia Centrum Kultury „Foresterium” towarzyszył pokaz historyczny z okresu XVIII w. będący zwiastunem imponującej inscenizacji bitwy z epoki Konfederacji Barskiej, która odbyła się 25 czerwca 2022 r. w ramach trzydniowej (24-26.06.) imprezy historycznej finansowanej ze środków Unii Europejskiej. Z licznych atrakcji tego bezprecedensowego w historii Zagórza wydarzenia skorzystało kilka tysięcy osób. Zarówno miejscowych, jak i turystów.
Lokalne tradycje Konfederacji Barskiej – pierwszego narodowego zrywu niepodległościowego Polaków upamiętnia zagórski pomnik Nieznanego Konfederata Barskiego autorstwa dr hab. Piotra Zieleniaka. Monument współtworzy wraz z okalającym go placem wyjątkową przestrzeń do relaksu i spotkań coraz powszechniej docenianą zarówno przez miejscowych, jak i turystów. Odsłonięcie pomnika, które miało miejsce w 2018 r. było symboliczną inauguracją lokalnej polityki historycznej zagórskiego samorządu, w którą wpisuje się zagórski mini – skansen kolejowy dedykowany pamięci Obrońców Węzła Zagórskiego z 1918 r. Centralnym punktem tej kolejnej atrakcji turystycznej stworzonej niedawno w ramach unijnego programu Interreg Polska – Słowacja jest gruntownie odrestaurowana lokomotywa parowa typu TKt48. Egzemplarz stacjonujący w Zagórzu o numerze seryjnym 124 został wyprodukowany w 1955 r. w Fabryce Lokomotyw „Fablok” w Chrzanowie. W pobliżu lokomotywy, zainstalowano coraz rzadziej występujące elementy infrastruktury kolejowej, takie jak: żuraw wodny starszego typu pochodzący sprzed II wojny światowej oraz jednoramienny semafor kształtowy.
Zarówno pomnik Nieznanego Konfederata Barskiego, jak i zagórski mini – skansen kolejowy są obiektami ogólnodostępnymi bez żadnych limitów czasowych i opłat. Natomiast kompleksowe informacje (min. godziny otwarcia, ceny biletów) na temat oferty Centrum Kultury „Foresterium” są dostępne na stronie internetowej www.klasztorzagorz.pl.
